Cued Speech to system komunikacji dla osób niesłyszących i słabosłyszących opracowany przez dr. R. Orina Cornetta w 1966 roku w Stanach Zjednoczonych. Po kilku latach nauczania fizyki, matematyki i elektroniki na poziomie akademickim, dr Cornett został dyrektorem ds. szkolnictwa wyższego w amerykańskim Ministerstwie Edukacji, gdzie zaskoczyła go informacja, że studenci niesłyszący i słabosłyszący mają niższe umiejętności czytania niż ich rówieśnicy.

„Po klku miesiącach zgłębiania tego zagadnienia odkryłem, że przyczyną ich trudności w czytaniu był brak możliwości poznania mowy. Bez tego nie mogli komunikować się przy pomocy mowy, nie mogli odczytywać mowy z ust, nie mogli nauczyć się czytać”.

dr R. Orin Cornett

Dr Cornett pierwotnie sądził, że osoby niesłyszące czytają biegle, ponieważ język pisany jest dla nich z pewnością bardziej dostępny niż język mówiony. Wkrótce jednak zrozumiał, że nabywanie umiejętności językowych rozpoczyna się od rozumienia mowy, a nie czytania i pisania. To brak możliwości rozumienia mowy utrudniał dzieciom z uszkodzeniami słuchu odczytywanie mowy z ust i naukę ich języka ojczystego.

Dr Cornett wiedział też, że większość dzieci z dysfunkcją słuchu rodzi się w rodzinach słyszących, co sprawia, że przekazywanie umiejętności językowych i komunikacyjnych jest dużym wyzwaniem dla słyszących rodziców dzieci z uszkodzeniami słuchu. Jego badania wykazały także, że system daktylografii nie okazał się skuteczny ze względu na swoją złożoność i powolność w porównaniu z językiem mówionym.

Te obserwacje skłoniły dr Cornetta do opracowania systemu ułatwiającego dzieciom z uszkodzeniami słuchu przyswajanie języka poprzez wizualne przedstawianie dźwięków za pomocą zarówno ust, jak i dłoni. Zaczął od ustalenia głównego celu tego systemu: sprawić, by język mówiony był dostępny wizualnie dla osób z dysfunkcją słuchu, tak jak jest on już dostępny dźwiękowo dla osób słyszących.

W metodzie Cued Speech zaproponował on zastosowanie wizualnych wskazówek – Fonogestów (cues). Pogrupował on spółgłoski w ośmiu konfiguracjach dłoni, zgodnie z częstotliwością ich występowania. Pogrupował również samogłoski w czterech lokacjach wokół ust. Cornett połączył ruchy rąk z ruchami warg, co pozwoliło na lepszą synchronizację czynności mówienia i bardziej naturalną komunikację.

Cued Speech jest „systemem fonemowym” – opiera się na fonemach, najmniejszych jednostkach języka. Prowadzi to do wysokiego poziomu dokładności przekazu i odbioru mowy i może być stosowane w różnych językach. Aby udowodnić skuteczność systemu Cued Speech, Cornett przeprowadził testy z rodzinami niesłyszących dzieci, zaczynając od rodziny Henegar w 1966 roku. Rodzice nauczyli się systemu i wdrożyli go w komunikacji ze swoją niesłyszącą córką Leah, która – obserwując rodziców – nauczyła się go w ciągu miesiąca. Jej czwórka rodzeństwa również nauczyła się Cued Speech i stosowała system w rozmowach z siostrą. Po tym sukcesie dr Cornett zaczął dzielić się swoimi odkryciami w artykułach, referatach, na seminariach i konferencjach. Gdy spotkał się z zainteresowaniem osób z innych krajów, Cornett zdał sobie sprawę, że inne języki również potrzebują własnych adaptacji.

Przy wsparciu rodzimych użytkowników języka i lingwistów opracował około 60 adaptacji Cued Speech, stosując się do precyzyjnie ustalonej metodologii. Jego głównym celem było, aby wszystkie nowe adaptacje były tak samo efektywne jak amerykańska wersja Cued Speech, z naciskiem na kompatybilność, co sprzyjało rozwojowi dwujęzyczności.